Wat is een djembe – djembee – jembe?

Een djembé, djembe of djembee is een trommel die met touwen opgespannen is en die je met de handen bespeelt. Deze drum komt uit West-Afrika en heeft de vorm van een soort grote vaas of beker. Hij is breed van boven en smal van onderen. Bovenop is een een dun geitenvel  gespannen. Vroeger maakten ze djembe’s alleen van hout, en meestal van hardhout. Dat laatste klinkt namelijk wat harder en feller. In een djembe workshop van Beenhakkers Slagwerk worden ook voornamelijk houten djembes gebruikt.

Het instrument Djembe

De laatste jaren  zijn djembees enorm populair geworden en worden wereldwijd bespeeld. Dit komt doordat het een trommel is waar ook met een beperkte techniek al vrij snel een goed geluid / volume uit te halen valt.  Ook fabrikanten van drumstellen maken tegenwoordig fabrieksmatig djembés, vaak van kunststof of onbreekbaar en temperatuurs-bestendig fiberglas. Deze kunnen bedrukt zijn met fleurige patronen waardoor ze aantrekkelijker voor het oog zijn. Aangezien ze vaak mechanische stem-mechanieken hebben, zijn ze met een stemsleutel gemakkelijker te stemmen dan de traditionele djembe’s met touwen.

djembe - djembee - fiber - fiberglass


Geschiedenis van de Djembee

Oorspronkelijk komen de djembés uit Mali en Guinee (in het Westen van Afrika) , en werden bespeeld door het Malinke volk. Ze worden nu ook in Ivoorkust, Senegal, Mali, Burkina Faso, Gambia, en andere landen in West-Afrika gemaakt en verkocht, voornamelijk aan toeristen .

In Afrika heeft ieder land of iedere regio zijn eigen soort en vorm trommels. In Ghana heb je bv de Ewe-drums. Je hebt daar ook de bekende talking drums van de Ashanti (die ook in het buurlanden Mali en Nigeria voorkomen).

De Djembe is voor het eerst onder de aandacht van Westers publiek gekomen door de Nationale Balletten van Guinee die in de jaren 50 door Europa toerden. In hun voorstellingen combineerden deze balletten gebruiken en rituelen van verschillende etnische groepen. Met verschillende ritmes en dansen afkomstig van wijd uiteenlopende spirituele achtergronden maakten ze 1 grote voorstelling met verhalen rond muziek, trommelen en dans. De president van Guinee wilde daarmee vreemd genoeg juist de rituelen demystificeren en het “bijgeloof” terugdringen. In de jaren 60 ontstonden ook in Ivoorkust, Mali en Senegal een Nationale Balletten, elk met hun eigen politieke agenda helaas. Later emigreerden leden van diverse nationale balletten naar Amerika en Europa en gingen daar les geven, en werden daar ook als muzikant bekend.

djembe van hout, hardhout mali

……..of reageer onder dit artikel.


Het bespelen van een Djembe

Je kunt een Djembe zowel zittend als staand bespelen. Je houdt hem dan tussen de knieën vast, met de onderkant op de grond, iets naar voren gekanteld. Staand hangt hij aan een lange stoffen band die kruist over de schouders van de bespeler.

De 3 basisklanken (slagen) die je op een djembe kunt spelen zijn:
1 De bas, door met de vlakke hand in het midden slaan.
2 Een (open) toon, door met de volle vingers tegen elkaar aan de rand slaan, en de vingers weer van het vel af te laten stuiteren.
3 Slap (spreek uit slep), door met de vingers licht gebogen in een kommetje iets over de rand te slaan (tussen open toon en bas in) In het Frans het deze slag “claqué” (uitgesproken als “klak”)

Bij een Djembe Workshop van Beenhakkers Slagwerk worden alleen de bas en de (open) toon slagen gebruikt. Daardoor kan iedereen op een eenvoudige manier meespelen.

Het geluid dat een djembee produceert ligt tussen de 65–1000 Hz.
Hier een voorbeeld van het geluid van een djembe .

Tradities

Traditioneel bespelen in Afrika alleen mannen de Djembe. Een traditioneel djembe-ensemble bestaat behalve uit djembe’s ook nog uit  2 of 3  Dun-duns of Dununs. Deze heten sangban (midden), dundunba( bas) and kenkeni kensedeni( hoog). Bovendien hoort er ook een bel bij, en soms een shekere. Ook zijn er meerdere djembe’s in een ensemble voor de verschillende begeleidings-partijen. De hoogste djembe praat door de begeleiding van de lagere trommels heen met solo-frases of solo-zinnen.

Bij een djembe workshop van Beenhakkers Slagwerk wordt de Djembe gewoon als trommel gebruikt, los van de traditionele manieren van bespelen en traditionele ritmes. Doordat de Djembe een heel dun vel heeft kan iedereen er wel op 1 of andere manier geluid uit krijgen, ook ongeoefende spelers.

Traditioneel wordt er in Afrika niet muziek en ritme gespeeld om naar te luisteren, maar om aan deel te nemen. Bijvoorbeeld om mee te dansen, zingen, klappen of om bij te werken. Muzikanten, dansers, zangers en omstanders maken allemaal deel uit van het ensemble. Allemaal leveren ze een bijdrage aan het geheel en wisselen ook regelmatig van rol.

Enkele bekende djembé-spelers zijn Adama Dramé, Mamady Keita en de familie Camara.

Hoe stem je een Djembe

Hoe kun je het beste een Afrikaanse djembe stemmen of opspannen? Op welke manier trek je de touwen aan zodat er meer spanning op het vel komt en blijft staan. How to tune a Djembé: alle stappen van het opspannen.

1 Neem het hier rood gekleurde span-touw.
2 Leid het touw onder de 2 volgende verticale touwen door.
3 Leid het touw terug van de binnenkant naar de buitenkant.
4a Trek nu aan het rode touw.
4b Begin van een nieuwe knoop.

hoe stem je een djembe - how to tune a djembé

De meeste Djembé’s die Beenhakkers Slagwerk gebruikt bij een djembe workshop zijn bespannen met professioneel geprepareerd vel en touw. Daardoor blijven ze optimaal op spanning en toon en hoef je ze bijna nooit te stemmen.

Spelling van het woord Djembe

Je kunt het woord djembe op verschillende manieren spellen en schrijven:
Djembé, djembee, jembe  jimbe, djembeh, dzjembee of yembe. Meervoud is Djembés, Djembé’s of Djembees.

Interactieve Ritmecirkels met Djembee’s

Beenhakkers Slagwerk gebruikt djembés in de Interactieve Ritme-Cirkels / Drumcircle-Happening en in de Interactieve Djembe workshops 2.0

Reactie, Opmerking of Vraag:

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

0 Shares
Tweet
Share
Pin
Share