De term mama appelsap is genoemd naar de eerste Nederlandse “verhoring” in het nummer “You wanna be startin’ something” van Micheal Jackson, waarin hij aan het eind van het nummer “mamasé mamasa mama-kusa” zingt. Als je niet goed luistert kun je van het laatste woord ook “mama appelsap” maken, en vervolgens hoor je dat ook voor altijd zo. Lees hieronder alles over Mama Appelsap.
Mama Appelsap
Het begrip Mama Appelsap is de laatste jaren behoorlijk bekend is geworden. Het is een Nederlandse benaming voor de Engelse term Mondegreen: een zogenaamde verspreking, verhoring of luisterfout. Een moeilijk verstaanbaar deel van een liedje of gedicht (vaak in een vreemde taal) wordt door de hersenen van de luisteraar aangepast naar een wél begrijpbaar woord / zinnetje in de eigen taal.
Een ander uitleg is dat je bij een taal die je niet begrijpt (en niet kan meezingen) je tóch onbewust gaat zoeken naar een herkenbaar zinnetje in je eigen taal. Een zinnetje dat je wél makkelijk kunt meezingen.
Soms lijkt het hierdoor dat er in een buitenlands nummer een schijnbaar Nederlands stukje tekst zit. Maar er zijn ook Mama appelsaps gewoon in het Nederlands.
De mama appelsap is een relatief recent fenomeen, omdat door internet en sociale media nu pas de mogelijk bestaat om dit soort “verhoringen” op grote schaal te delen en te bespreken.
Mathijs van Nieuwkerk zong in zijn jeugd op het schoolplein bijvoorbeeld bij de Spaanstalige zomerhit van Peret Borquito (1971) in plaats van “bururu” al “boerenlul” (zie video hieronder). Ik ben zelf van dezelfde leeftijd en kende dit nummer toen goed, maar heb deze mama appelsap nooit gehoord.
Het concept ‘Mama Appelsap’ werd in 2009 geïntroduceerd door DJ Timur Perlin van BNN op 3FM in zijn radioprogramma Timur open Radio (later Superradio). Het was jarenlang een enorme hit op 3FM. Sinds 2025 wordt hetzelfde onderdeel uitgezonden door radiozender Joe onder de naam Papa Appelsap.
Voorbeelden
Er zijn heel veel bekende en onbekende voorbeelden van mama-appelsap, modegreen of eggcorn:
- Koe wil je warme nasi (origineel bij 0:40 Stein Torleif Bjella – Romantikken Gjer Meg Sjuk )
- Ken je Philip? (Jackson 5 – Can you feel it)
- Ik zat alleen in een vuile kameel (Man at work – A land down under)
- Theezakje (Bob Marley – Could you be loved)
- Ga nu maar, buk Koeman, Koeman gooit alle dingen om (Youssou N’dour – 7 seconds)
- Blik erwtensoep (Third World – Now that we found love)
- Daar ben ik / Bladerdeeg (Lovely Day – Bill Withers)
- Haal me uit de doos ~(Pink – Raise your glass)
- Laat die aambei nu maar kruipen (Racoon – Ocean)
Video-voorbeelden
Hieronder 3 video’s met voorbeelden van mama-appelsapjes in de Wereld draait door, een compilatie van 3FM, en korte fragmenten.
Mama Appelsap wordt door Mathijs van Nieuwkerk aan het grotere publiek geïntroduceerd in 2010.
Top 50 beste MamaAappelsap ooit van 3FM
Hieronder korte fragmenten met 18 Mama Appelsapjes in 3 minuten.
Mondegreen en Eggcorn
De oorspronkelijke (Engelse)) benaming voor een mama-appelsap is een Mondegreen.
De Mondegreen is in 1954 vernoemd naar de naam van een fictieve dame uit het Schotse gedicht The Bonny Earl of Murray. Een Amerikaanse schrijfster hoorde als kind haar moeder de zin “they laid him on the green” hieruit voorlezen, en hoorde dit als als “the Lady Mondegreen”.
Een “Eggcorn” is meer een verspreking van één enkel of een samengesteld woord, waarbij de betekenis niet heel anders is zoals bij een Mondegreen of Mama Appelsap. Als je het uitspreekt klinkt het echter hetzelfde. Eggcorn (eiermais) is een verspreking van het Engelse woord Acorn (eikel), en een eikel lijkt zowel op een ei als op mais.
De eggcorn is vernoemd naar de eerst bekende verspreking zelf, uit het jaar 2003.Een ander voorbeeld van een eggcorn voorbeeld is “Alzheimers disease” wat soms versproken wordt als “Old-timers disease”.
Engelstalige verhoringen
In Engelstalige landen worden ook vaak gewoon Engelse verhoringen / mondegreens in songteksten gehoord in popsongs.
- “There’s a bathroom on the right” aan het eind van ieder couplet in het nummer “Bad Moon Rising”van Creedence Clearwater Revival in plaats van het orginele “There’s a bad moon on the rise”.
- “A year has past since I broke my nose” in “Message in a bottle” van the Police in plaats van het orginele “A year has past since I wrote my note”.
- “I’m insane, I’m the sound of Microsoft” in “You wanna be startin’ something” van Micheal Jackson.
- “Here we are now, in containers” in het nummer “Smells Like Teen Spirit” van Nirvana in plaats van het originele “Here we are now, entertain us”.
- “Have you ever seen Loraine” in “Have you ever seen the rain” van CCC
- “I guess Loraine is down in Africa” i.p.v. “I bless the rains down in Africa” in Africa van Toto
- “I tell you to end your life” in Paranoia van Black Sabath in de plaats van “I tel you to enjoy life”.
- “I get high” in “I want to hold your hand” van de Beatles ipv het originele “I can’t hide”.
- “When a man loves a walnut” in When a man loves a woman” van Percey Sledge
Hieronder een video met nog een aantal duidelijke en goed ondertitelde Engelstalige Mama Appelsaps.
Er zijn zelfs Engelstalige liiedjes waarin de Mondegreen-verhoring uiteindelijk de uiteindelike tekst is geworden.
Hoe heet een mama appelsap in andere landen of andere talen?
Zeg maar de buitenlandse versie, Mama Appelsap in andere landen – talen.
- Duitsland – Duits: Songverhörer. Video met 100 Duitse Songverhörer.
- Engels: Mondegreen (zie ook hierboven)
- Spaans – Spanje: Pomporruta, wat afkomt van een verhoring van de Spaanse frase “voy por rutas’.
- Portugees – Brazilië: Virindum, van het begin van het Braziliaanse volkslied “Ouviram do Ipiranga” waar veel mensen “O Virundum Ipiranga” zingen.
- Deens: Misforståede op Wikipedia, wat letterlijk “verkeerd begrepen” betekent.
- Japan: Soramimi, wat vertaald ” vals oor” betekent.
In veel andere landen wordt in de eigen taal het begrip “verkeerd gehoord” of een variatie hierop gebruikt
Ritmische Mama Appelsap
Behalve een zin of woord kun je ook een ritme verkeerd horen, en is het daarna ook weer erg moeilijk om het ritme nog “goed” te horen. Een goed voorbeeld hiervan is het nummer “Carwash” van de gelijknamige soundtrack uit 1975 van de band Rose Royce (later in 2004 gecoverd door Christina Aguilera).
Het disco-nummer begint met handklappen wat óp-de-beat / downbeat lijkt te zijn (op de 1e en de 3e tel van de maat). Maar als het nummer begint, blijkt het klappen op de afterbeat (de 2e en de 4e tel van de maat) te zijn. Luister zelf naar de YouTube video (met leuke beelden uit de film) en tel mee.
Soms heb je bij een Braziliaans Samba-battucada ritme hetzelfde: je hoort een harde lage boem op een bastrommel die niet op de downbeat maar de afterbeat is. Als je het eenmaal omgekeerd hoort is het heel moeilijk weer juist te te ont-horen
Bewuste Mama Appelsaps
Soms worden teksten bewust zo veranderd zodat je niet meer weet wat het origineel is.
Asereje van Las Ketchup
Het refrein van Asereje van Las Ketchup is een bewuste “verspanisering” / Spaanse verbastering van het begin van Rappers Delight van de Sugarhill Gang (de eerste rap-hit). Eigenlijk is het gewoon een soort fonetisch Spanglish, een soort “giberish” (onzin-taal).
Hieronder kun je de overeenkomsten zien. Let wel dat de -j- in het Spaans als -g- wordt uitgesprokenn en een losse -h- in het Spaans niet uitgesproken wordt.!
Asereje
Aserejé, ja, de jé, de jebe
tu de jebere seibiunouwa majavi
an de bugui an de buididipí.
Rappers Delight
I said a hip, hop, the hibby, the hibby
To the hip, hip-hop and you don’t stop the rockin’
To the bang-bang boogie, say up jump the boogie
To the rhythm of the boogie, the beat
Daba die daba daa Koningsspelen 2024
In het nummer Daba die daba daa van kinderen voor kinderen is aan in de 2e regel van het refrein duidelijk “chocola-lalala” te horen. Bij de koningsspelen 2024 werd dit in de geschreven tekst vervangen door “zo van la lalala”, waarschijnlijk omdat het zingen van chocola-lalala niet zo gezond / verantwoord is?
Veranderde tekst
De tekst, muziek en dansje van dit aanstekelijke nummer van kinderen voor kinderen is massaal onder scholen verspreid ter gelegenheid van de viering van Koningsdag 2024. Bijna 1,5 miljoen leerlingen van het primair onderwijs werd zo de aangepaste tekst “zo van la lalala” aangeleerd. Een soort bewust gecreëerde mama appelsap. De eigenlijke tekst is “chocola lalala”, maar als je eenmaal het foutieve “zo van la lalala” hebt aangeleerd van de geschreven tekst of van de juf, dan kun je dat bijna niet meer “ont-horen”.
“Chocola-lalala” ipv “zo van la-lalala”
Op de opname wordt namelijk duidelijk “daba die daba daa, chocola-lalala” gezongen, en geen “daba die daba daa, zo van la lalala” , zoals in de bij Koningsdag massaal verspreidde tekst . Dat kan iedereen eenvoudig horen in het vertraagde geluidsfragment op de YouTube video verderop hieronder.
Op normaal tempo is het “Chocola-lalala” best duidelijk te horen. In de vertraagde en dubbelvertraagde geluidsopname is het overduidelijk te horen.
Maar de meeste kinderen desondanks blijven volharden in “zo van la lalala”, zelfs als je dit vertraagde fragment aan ze laat horen. Het is overigens algemeen bekend in de psychologie dat mensen moeilijk afscheid kunnen nemen van onjuiste vertrouwde ideeën. Dat wordt cognitieve dissonantie genoemd. Als er iets bij mensen (en zeker kinderen) eenmaal ingestampt is, dan gaat dit er maar weer moeizaam uit, ook als het ongelijk overduidelijk is.
Vertraagde geluidsopname
Het vreemde is overigens dat als je nu op Youtube zoekt naar “chocola lalala” je uitkomt bij de originele clip van kinderen voor kinderen (inclusief het gezongen “chocola lalala). Toen ik bij de koninsspelen 2024 het nummer voor het eerst hoorde en (natuurlijk) op chocola-lalala ging zoeken, kon ik op YouTube niets vinden. Blijkbaar hebben ze de zoektermen bij de clip toch maar aangepast?
Vraag blijft, waarom deze tekst aangepast is. Was het liedje al eerder gemaakt, en was zingen over chocola niet gepast op de Koningsspelen?
Wie het weet mag het zeggen…
Links
- Uitleg over een Mama Appelsap op Wikipedia .
- Mondegreen uitleg op Wikipedia in het Engels.
- Engelse uitleg op Wikipedia in het Engels over een Eggcorn.
- Originele clip van kinderen voor kinderen (inclusief chocola-lalala).